Powstanie Wielkopolskie wybuchło 27 grudnia 1918 roku. Podczas niespełna dwóch miesięcy Polacy opanowali większą część regionu. Walki zakończyły się podpisaniem rozejmu w Trewirze (16 lutego). Sankcjonował on polskie zdobycze terytorialne. Przedstawiciele mocarstw potwierdzili je w czerwcu, kiedy podpisany został traktat wersalski.
100 lat temu, 26 grudnia 1918 roku, w Poznaniu odbyła się wielka demonstracja patriotyczna zorganizowana przez Polaków na cześć przybyłego do miasta Ignacy Jan Paderewskiego. Dla Poznania i Wielkopolski Ignacy Jan Paderewski stał się symbolem walki o odzyskanie wolności spod niemieckiego panowania oraz walki o granicę zachodnią. Niemcy za wszelką cenę nie chcieli dopuścić do przyjazdu tak znamienitej osoby, mając świadomość zagrożenia, jakie mogłoby nieść ze sobą ten przyjazd. Ponieważ niemieckie interwencje okazały się nieskuteczne, w ostateczności wyłączono prąd na poznańskim dworcu. Przy blasku setek pochodni entuzjastyczne nastawione tysiące poznaniaków przywitały Ignacego Jana Paderewskiego pieśniami patriotycznymi. Wydarzenia dnia następnego doprowadziły do wybuchu zwycięskiego Powstania Wielkopolskiego.
Coraz wyraźniejsza klęska Niemiec na froncie zachodnim I wojny światowej ożywiła konspiratorów wielkopolskich. Na podstawie skautingu powstała tajna Polska Organizacja Wojskowa Zaboru Pruskiego. Po wybuchu rewolucji w Niemczech w listopadzie 1918 r. cały region został pokryty siecią rad robotniczych i żołnierskich, przystąpiono też do tworzenia Straży Ludowej oraz Służby Straży i Bezpieczeństwa. W pierwszych dniach grudnia 1918 r. w Poznaniu obradował Sejm Dzielnicowy, który wyłonił Naczelną Radę Ludową.
Do wybuchu walk w Poznaniu doszło 27 XII 1918 r., w wyniku gwałtownego wzrostu nastrojów patriotycznych po przyjeździe w poprzednim dniu polskiego muzyka i patrioty, Ignacego Jana Paderewskiego. Spontaniczne, początkowo chaotyczne walki stopniowo ujmowano w ramy organizacyjne. Miasto zostało opanowane przez powstańców, podobne wydarzenia miały miejsce także w terenie. Dowódcą oddziałów powstańczych został mjr Stanisław Taczak. Determinacja i pomysłowość polskich żołnierzy oraz zaskoczenie strony niemieckiej sprawiły, że w ciągu pierwszych dwóch tygodni stycznia 1919 r. niemal cały region znalazł się w rękach powstańczych.
W połowie stycznia do Poznania przybył gen. Józef Dowbor-Muśnicki, który oddziały powstańcze przeformował w regularne wojsko. Wtedy jednak trzeba było walczyć o zachowanie zdobytych terenów. Ciężkie walki toczyły się zwłaszcza pod Szubinem, Rawiczem i Zbąszyniem. Łącznie poległo ok. 2000 uczestników powstania.
W dniu 16 II 1919 r. w Trewirze zawarto rozejm kończący walki powstańcze w Wielkopolsce. W wyniku postanowień traktatu pokojowego, zawartego w kilka miesięcy później w Wersalu, obszar zdobyty przez powstańców został przyłączony do odrodzonej Rzeczypospolitej. Zanim jednak do tego doszło, przez kilka kolejnych miesięcy region funkcjonował jak oddzielne, niezależne państwo, z własnym rządem, wojskiem i gospodarką.
Powodzenie powstania było wynikiem umiejętnego wykorzystania sprzyjających okoliczności, a także wychowania kilku pokoleń w duchu połączenia patriotyzmu z pracą organiczną.